فرصت های توسعه روابط اقتصادی با جمهوری عراق

  • مدیر
  • آبان 21, 1401
  • بدون دیدگاه

مقاله زیر بر گرفته از سایت سازمان توسعه تجارت با عنوان فرصت های توسعه روابط اقتصادی با جمهوری عراق نوشته حمید صافدل رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران میباشد.
از بازار عراق بدلیل حجم واردات و ارزش مبادلات تجاری و سرمایه گذاری های مورد نیاز بعنوان بزرگترین پروژه اقتصادی نیم قرن اخیر دنیا نام برده می شود .
اشتراکات تاریخی، مذهبی، قومی، زبانی، فرهنگی، مرزمشترک طولانی 1450 کیلومتری توأم با تراکم جمعیتی به سمت کشورمان و به تبع آن هزینه حمل و نقل ارزانتر و چهارده گذر گاه رسمی و بازارچه ای و… از جمله مزیت های نسبی ج.ا.ایران نسبت به رقبای تجاری و همسایگان آن کشور محسوب می شود.
جمعیت 65 الی 70 درصدی شیعیان در کنار 6 میلیون نفر ساکنین اقلیم کردستان عراق که به دليل اشتراكات فراوان تمایل زیادی به انجام مبادلات تجاری و سرمایه گذاری با کشورمان دارند، فرصت استثنایی برای حضور فعالان اقتصادی ج.ا.ایران در آن کشور را فراهم آورده است.
از پاره ای ناامنی ها در بخش عربی آن کشور مي توان به عنوان فرصتي زودگذر ياد كرد و از نگاه فعالین اقتصادی کشورمان می بایست اين تهديد به عنوان فرصتی ناپایدار و گذرا تلقی گردد چرا که با تسلط دولت مرکزی بر مسائل امنیتی و برقراری امنیت پایدار و ساختارمندشدن آن کشور شرکت های معتبربین المللی تمایل بیشتری به حضور در آن بازار خواهند داشت و این امر رقابت پذیری کالاهای ایرانی را تحت تأثیر قرار خواهد داد. بنابراین ضرورت دارد بنگاههای اقتصادی بزرگ و برتر کشور در زمینه های صدور کالا و خدمات فنی و مهندسی همانند مدل رقبای اقتصادی ایران در عراق(کشور ترکیه) استراتژی حضور بلند مدت را در عراق عملیاتی نمایند، بطوریکه در این راستا تعداد محدودی از برندهای برتر کشورمان در عراق این تجربه را به مرحله اجرا درآورده و از مرحله تجارت پیله وری عبور نموده و به تجارت حرفه ای و رسمی در این بازار رقابتی روي آورده اند.
عراق كالاهايي همچون تجهيزات الكتريكي و الكترونيكي، گندم، انواع اتومبيل و وسايط نقليه، برنج، شير و خامه، ميله هاي آهني، روغن هاي خوراكي و قطعات وسايط نقليه از تركيه، ایران، امارات-چين، آمريكا و اردن وارد و كالاهايي چون نفت‌ خام، ساير كالاهاي غير مذكور در ساير جاها، روغن هاي حاصل از نفت، گوگرد، مواد شيميايي، خرما، ذغال سوختهاي جامد، الكل ها و مشتقات هالوژنه را به آمريكا، هند، كره، ايتاليا و چين صادر مي كند.
در سال 1390 حجم مبادلات دو كشور به 5 ميليارد و 270 ميليون دلار رسيده است كه از اين مقدار 5 ميليارد دلار صادرات ايران به عراق و 121 ميليون دلار واردات جمهوري اسلامي ايران از جمهوري عراق بوده است.
همچنين از سال 85 تا سال 1390 پروژه هاي صورت گرفته توسط شرکتهای خدمات فنی مهندسی ایران در زمینه های آب، نیروگاه، انتقال برق، جاده سازی، ساختمان، پل و … به ارزش 2میلیارد و 428 میلیون دلار در شهرهای مختلف عراق اجرا شده است.
ساختمان سازی و پیمانکاری، سد سازی ، تونل سازی ، پل سازی ، آبیاری ،راه سازی، پروژه های فاضلاب و هدایت آبهای زائد، نیروگاه و خطوط انتقال برق، صنایع الکترونیک و تکنولوژی ارتباطات، تجهیزات مخابراتی، راه اندازی کارخانه های صنعتی، طراحی ماشین آلات صنعتی و تجهیزات پالایشگاه، خدمات فني و ساخت و ساز انواع ساختمانها ( مسكوني – اداري- آموزشي – بيمارستان ها – مساجد – زيارتگاه ها و …)، ساخت و ساز جاده، راه، تونل، سد، پل، راه آهن، فرودگاه و …، بازسازي كارخانجات صنعتي، تجهيزات مربوط به بيمارستان ها و دانشگاه ها، مشاوره امور مهندسي و ساخت و ساز، ساخت و تجهيز سينما، ‌تئاتر، استوديو هاي صدا وسيما، خدمات فني و مهندسي صنعت برق، خدمات فني و مهندسي صنعت نفت، ساخت و ساز پالايشگاه ها ، حفاري و استخراج نفت از جمله توانمندي هاي كشورمان در صادرات به كشور عراق است.
از سال 84 تا سال سال گذشته 58 نمايشگاه اختصاصي از كالاها و خدمات جمهوري اسلامي ايران در عراق برگزار شده است و در سالجاري (1391)براي برگزاري 19 نمايشگاه در شهرهاي مختلف عراق مجوز صادر شده است .
در راستاي توسعه صادرات كلاها و خدمات ايراني به عراق اقدامات مختلفي توسط دستگاههاي مربوطه صورت پذيرفته است كه بدين شرح مي باشند:
• رفع موانع حمل یکسره کامیونهای ایرانی حاوی مواد فاسد شدنی به منطقه اقلیم کردستان عراق
• انعقاد تفاهم نامه فی مابین سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، سازمان توسعه تجارت ایران، استانداری کرمانشاه و اتاق بازرگانی و صنایع و معادن کرمانشاه جهت توسعه زیرساختهای مرز پرویز خان و اختصاص مبلغ 20 میلیارد ریال از سوی سازمان توسعه تجارت در راستای اجرای تفاهم نامه مذکور
– تشویق شرکتهای بزرگ جهت استقرار و فعالیت مستقیم در عراق
– راه اندازی دفتر رایزنی بازرگانی در بغداد
– راه اندازی دفتر هماهنگی امور تجاری عراق در سازمان توسعه تجارت
– اعزام و پذیرش هیأتهای تجاری

همچنين اخذ مجوز راه اندازی شعبات سازمان توسعه تجارت ایران در شهرهای اربیل و بصره، ارتقاء مستمر سطح کیفی برگزاری نمایشگاهها در سالهای آتی در کشور عراق، هماهنگی مستمر با استانداران استانهای هم مرز با عراق جهت تسریع در توسعه زیرساختهای مرزی، تسهیل حمل و نقل کالاهای صادراتی از طریق نشست مسئولین گمرکی و حمل و نقل دو طرف با اولویت حمل یکسره کالاهای فساد پذیر، مصالح ساختمانی و …، برنامه ریزی جهت برقراری ارتباط فی مابین صادر کنندگان برتر ایرانی با وارد کنندگان عمده و خوشنام عراقی، پذیرش هدفمند وارد کنندگان برتر و ممتاز عراق جهت بازدید از نمایشگاههای تخصصی بین المللی در ایران، پیگیری جهت تشکیل کمیته همکاریهای بازرگانی مشترک با عراق به منظور رفع موانع تجاری و فعال نمودن بخشهای صنعتی و کشاورزی کشور از طریق اعزام و پذیرش هیأتهای تخصصی در راستای توسعه همکاریهای صنعتی و کشاورزی بین ج.ا.ایران و جمهوری عراق به همراه برنامه ريزي براي تبليغات هدفمند كالاهاي ايراني در آن بازار هدف از جمله طرح ها، برنامه ها و پروژه های در دست اقدام جهت توسعه مبادلات تجاري كشورمان با جمهوري عراق است.
مسایل و مشکلات پیش روی صادرات به کشورعراق از جمله حضور نیروهای وابسته به اشغالگران و برخی مزاحمت های آنها، نیاز به افزایش سطح امنیت عمومی در بخش هایی از کشور عراق، تاخير در صدور ویزا برای بازرگانان ایرانی، ضرورت هماهنگی میان دستگاه های اجرایی مرتبط با بحث صادرات به عراق، اجرایی نشدن تفاهم نامه هاي صورت گرفته میان مقامات دو کشور در بخشهای مختلف خصوصا بين مقامات استاني دو كشور، عدم توسعه روابط اجرایی میان بانک های دو کشور، محدودیت های موجود برای تردد کامیونهای دو طرف در خاک یکدیگر، نا کافی بودن سطح و میزان تسهیلات اعطایی بانک ها و پوشش های صندوق ضمانت صادرات، بالا بودن هزینه حمل و نقل در کشور، عدم استفاده مناسب از فرصت خرید های بخش دولتی عراق، عدم استفاده مناسب از ظرفیتهای کشور برای جذب توریست پزشکی، درمانی، عدم توسعه ظرفیت های استانهای مرزی برای تولید صادراتی با اولویت بازار عراق، ناکافی بودن امکانات و تجهیزات طرف عراقی در مرزهای مشترک، ناکافی بودن امکانات و تجهیزات بازارچه های مرزی، مناسب نبودن رویه ها و امکانات برای ترانزیت کالا به عراق، عدم توسعه متناسب صادرات خدمات فنی مهندسی و مشكلات صدور گواهي كنترل كيفيت براي كالاهاي صادراتي كشورمان به عراق توسط شركت بازرسي بين المللي تعيين شده از سوي دولت عراق بايد مورد توجه تمامي دستگاه هاي ذيربط قرار گيرد تا با همكاري ملي در اين زمينه بتوانيم شاهد رشد و توسعه صادرات كشورمان باشيم.
راه کارهای توسعه روابط اقتصادی با عراق در بخشهاي مختلف زير پیشنهاد مي شود:
– تشکیل منظم جلسات کمیته مشترک بازرگانی با کشور عراق به منظور توسعه همکاریهای تجاری
– تاسیس مراکز تجاری توسط بخش خصوصی با حمایت مالی سازمان توسعه تجارت د ربغداد و بصره و عرضه وسیع کالاهای ایرانی
– بستر سازي جهت ایجاد شرکت مشترک حمل و نقل با توجه به نا کافی بودن سیستم حمل و نقل و در دسترس شرکت های ایرانی ، در قلمرو کشور عراق
– تعدیل رویه های سنتی تجارت به روش های بهنگام و علمی از طریق برگزاری دوره های آموزشی جهت فعالان امور تجاری
– استفاده از نیروهای بومی عراقی جهت اطلاع رسانی قوانین و مقررات تجاری آن کشور به فعالان اقتصادی کشورمان
– برگزاری جلسات میز عراق با اتحادیه های تولیدی و صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی و شرکت های بانکی و بیمه ای و فعالان اقتصادی با هدف شناسایی نیازهای کشور عراق و راه های تامین آن در تهران و ديگر استانهاي كشور
– هم افزايي كليه دستگاههاي اجرايي و دولتي جهت تجهیز و آماده سازی پایانه های صادراتی در مرزهای غربی کشور و تقویت امکانات گمرکات ، سکوهای بارگیری ، سردخانه ها و انبارها ، نصب جرثقیل و باسکول و ارائه کمک های فنی و مهندسی به طرف های عراقی جهت تجهیز و افزایش امکانات مرزی مشابه
– اعزام تیم هاي کارشناسی جهت بررسی نحوه مشارکت شرکت های خدمات فنی و مهندسی ایران در پروژه های خدمات فنی و مهندسی در منطقه اقليم کردستان عراق
– برگزاری نمایشگاههای تخصصی در استانهای مرزی همجوار عراق با مشارکت و حضور شرکتها و فعالان اقتصادی عراق
– برگزاری نشست مشترک سازمانهای بازرگانی استانهای مرزی همجوار با کشور عراق و بررسی زمینه های همکاری هر استان به طور مستقل
– کمک به بازاریابی بنگاه ها ، ایجاد وب سایتها و طرح های تبلیغاتی ، فرهنگ سازی صادرات با پرداخت کمک هزینه های مربوطه
– بستر سازی جهت استفاده از ظرفیتهای سیاسی دو کشور در راستای توسعه مناسبات اقتصادی
– تسهیل صدور و یا لغو روادید برای شرکت ها و صادرکنندگان فعال در بازار عراق
– نهایی نمودن تطبیق استانداردهای کالایی بین دو کشور
– تجهیز آزمایشگاههای مرزی ایران با عراق
– ممانعت از صدور کالاهای غیر کیفی به عراق از طریق توسعه همکاری بين سازمان های استاندارد ایران و عراق و همچنین انعکاس نتایج بررسی های میدانی به طرف مقابل
– تدوین ساختار اجرایی شناسایی کالاهای فاقد کیفیت در بازار عراق توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با همکاری سازمان توسعه تجارت ایران
– هماهنگي با همتايان عراقي جهت پذيرش استاندارد كشورمان يا افزايش تعداد شركت هاي بازرسي مورد تاييد عراق در ايران در جهت تسهيل در امر صادرات
– در اولویت قرار دادن موضوع مکانیزه نمودن کلیه فرایندهای تجاری در گمرکات رسمی و بازارچه های مرزی
– با عراق
– افزایش و هماهنگ نمودن ایام تعطیل و ساعات کاری گمرکات مرزی دو طرف
– تعامل مستمر میان گمرک مناطق مرزی با گمرکات عراق در جهت تسهیل امور تجاری و ایجاد وحدت رویه
– تقویت کادر گمرکات هم مرز با عراق به نیروهای فنی و متخصص
– ضرورت ایجاد شعبات ارزی و ریالی و تقویت باجه های بانکی و تبدیل آنها به شعبه در نقاط دارای پتانسیل در گمرکات مرزی با عراق
– توسعه و تقویت صرافی های بزرگ در دو کشور با توجه به شرایط موجود
– تلاش برای استقرار شعب ديگر بانكها و توسعه خدمات ديگربانکهاي دولتی و خصوصی ایران در شهرهای عراق
– در اولویت قراردادن تسهیلات بانکی مورد نیاز صادرکنندگان به عراق توسط بانک توسعه صادرات وسایر بانک های تجاری
– توسعه سقف پوشش خدمات صندوق ضمانت صادرات ایران به اقليم کرد ستان عراق در ارتباط با پروژه های خدمات فنی مهندسی
– ضرورت تهیه و تدوین بسته حمایتی بانکی با نگاه ویژه به بازار عراق توسط بانک مرکزی با توجه به تأکیدات مقامات عالی کشور
– افزایش سرمایه بانک های تعاون الاقلیمی و توسعه صادرات و همچنین صندوق ضمانت صادرات در راستای افزایش تسهیلات به بنگاههای اقتصادی
– اجرای حمل یکسره کالا بین ایران و عراق از طریق رایزنی های دیپلماتیک با مقامات ذیصلاح عراقی
– تکمیل زیر ساختهای مناطق مرزی با عراق نظیر شلمچه ، چذابه ، مهران ، خسروی ، پرویز خان، باشماق و تمرچین حداکثر تا پایان سال جاري درراستای بهره برداری مناسب از فرصتهای ناپایدار آن بازار
– تلاش جهت خرید و یا اجاره اسکله در یکی از بنادر دارای پتانسیل عراق نظیر ام القصر از طریق سرمایه گذاران بخش خصوصی
– افزایش پرواز های هوایی بین دو کشور از طریق فرودگاههای بین المللی شهرهای دارای پتانسیل ایران و عراق
– هماهنگی و پیگیری مستمر با هدف استفاده از ظرفیتهای خالی بندر امام خمینی (ره) جهت واردات کالاهای مورد نیاز کشور عراق
– هماهنگي و پيگيري مستمر جهت اتصال خطوط ريلي كشورمان به خطوط ريلي عراق خصوصا در منطقه شلمچه-بصره
– ضرورت ارسال کالاهای با کیفیت و لزوم نظارت بر فرآیند حمل و نقل و توزیع کالا در کشور عراق با توجه به مشکلات موجود در آن کشور و تدوین ساز و کار مناسب برای تحقق این مهم
– فراهم نمودن شرایط مناسب برای ایجاد رابطه پایدار و بلند مدت بین دو کشور از طریق سرمایه گذاری مشترک، تعریف و اجرای شبکه توزیع کالا بصورت مشترک، ایجاد شرکتهای مشترک و انتخاب نمایندگی از تجار عراقی در شهرهای مختلف عراق
– ضرورت مدیریت صادرات کالاها و خدمات همگن از طریق استقرار و حضور مؤثر انجمن ها و تشکلهای تخصصی صادراتی نظیر مدل اجرا شده توسط رقبای تجاری
– تسریع در ایجاد شرکت حمل و نقل مشترک با پیگیری ویژه اتاق بازرگانی در راستای اجرای حمل یکسره کالا
– شناسایی تجار عمده و خوشنام(وارد کنندگان اصلی عراق) توسط اتاق بازرگانی جهت نشستهای تخصصی و مستمر با صادرکنندگان و تولیدکنندگان برتر و ملی کشورمان در راستای گذر از تجارت پیله وری به رسمی
– برگزاری همایش کاربردی شناخت فرصتهای تجاري ايران و عراق در مناطق مختلف عراق با حضور سرمایه گذاران علاقه مند از طریق تشکلها و انجمن های تخصصی به ویژه اتاق های بازرگانی با توجه به برنامه و طرحهای دولت عراق در حوزه سرمایه گذاری و زیربنائی
– ضرورت ساماندهی جهت حضور بنگاههای اقتصادی توانمند و برتر درنمایشگاههای ایران در شهرهای مختلف عراق و همچنین حضور در ترکیب هیآتهای اقتصادی اعزامی به آن کشور با حمایت سازمان توسعه تجارت ایران
– حمایت سازمانها، وزارتخانه ها و سیستم بانکی جهت ایجاد و راه اندازی منطقه آزاد تجاری صنعتی سلیمانیه به منظور حضور واحدهای تولیدی صادراتی ایران
– انجام مطالعات جامع بازار عراق در گروههای مختلف کالایی بصورت مستمر و برنامه ریزی شده توسط بنگاهها و تشکلهای تخصصی با هدف شناخت برناممه رقبا و وضعیت کالاهای ایرانی و …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *