کلیات

سوریه یکی از کشور‌های منطقه ژئوپلیتیکی جنوب غرب آسیا است که با وسعتی بالغ بر ۱۸۵۱۸۰ کیلومتر مربع وسعت، هشتاد و هفتمین کشور جهان از نظر مساحت است. این کشور در همسایگی دریای مدیترانه و در مجاورت کشور‌های ترکیه در شمال، عراق در شرق و جنوب شرقی، اردن در جنوب، فلسطین در جنوب غربی و لبنان در غرب واقع شدهاست. بشار اسد، فرزند حافظ اسد رئیس جمهور سوریه است.

جغرافیا

آب و هوای سوریه در کناره‌ها و نواحی جنوب غربی معتدل و مرطوب (مدیتران های) و در سایر نقاط گرم و خشک است. مرتفع‌ترین نقطه این کشور از سطح دریا مربوط به قله جبل شیخ با ۲۸۱۴ متر ارتفاع است. از رود‌های مهم سوریه میتوان به فرات، خابور، عاصی، عفرین، قوین و دجله اشاره کرد. در این بین، اما رود فرات، با ۶۹۶/۲ کیلومتر طولانیترین آن‌ها است که حدود نیمی از آن در ترکیه و عراق جاری است؛ رودی که به واسطه پروژه‌های بزرگ سد سازی ترکیه در بالادست با کاهش شدید منابع آبی رو به رو شده است.

بندر لاذقیه، بندر طرطوس و بندر بانیاس بزرگ‌ترین بنادر سوریه است که از بین این بنادر مدیریت بندر طرطوس در اختیار روسیه است.

کشور سوریه دارای ۱۴ استان است و شهر‌های مهم این کشور دمشق، لاذقیه، حمص، حماه، دیر الزور، معره النعمان و هستند.
یکی از مناطق جغرافیایی حساس و مهم سوریه بلندی‌های جولان است که جزو خاک سوریه است و امروزه در توسط اسرائیل اشغال شده است.

تاریخ

سوریه که آرامگاه حضرت زینب (س) را در خود جای داده است، دارای تاریخچه‌ای طولانی است. این کشور در گذشته بخش عمد‌های از شام بود؛ شامی که کشور‌های کنونی سوریه، لبنان، فلسطین و اردن از دل آن خارج شده و اکنون هر کدام یک کشور مستقل هستند. نام کنونی سوریه را فرانسویان پس از فروپاشی عثمانی و مستعمره کردن این کشور از روی تاریخ کهن این بخش از جهان و آشوریان باستانی بر این سرزمین گذاشتند.

همانطور که اشاره شد، سوریه کنونی که در گذشته همراه با کشور‌های اردن، لبنان، فلسطین، بخشی از سرزمین شام محسوب میشد، سابقه تاریخی طولانی دارد و مورخان سابقه حیات در این منطقه از جهان را به حدود پنج هزار سال پیش منتصب می‌دانند.

قبل از تسلط مسلمانان بر این کشور، اقوام مختلفی از جمله: اقوام سامی، آموری، آرامی، مصری، آشوری، بابلی، یونانی، رومی و ایرانی که هر از چند گاهی این کشور را سکونت گاه خویش کردند و نشانه‌هایی از تمدن خاص خویش را برای اعصار بعدی به یادگار گذاشته اند.

با تصرف شام در سال سیزده یا شانزده هجری به وسیله سپاه اسلام، فرهنگ این دین جدید بر تمدن‌های چندین سده اقوام مذکور غلبه یافت. در قرن‌های پنجم و ششم هجری که با جنگ‌های صلیبی بود، حکام معروفی در این کشور بر تخت سلطنت نشسته و پرچم جهاد علیه صلیبی‌ها و رومیان را برافراشتند. کسانی، چون نورالدین محمود زنگی شهید، سلطان صلاح الدین ایوبی، ملک عادل ایوبی، ملک ظاهر بیبرس البندقدارى، سیف الدوله حمدانی و… که نه تنها امور جنگی و نظامی را در راس اقدامات خود قرار داده و به ایجاد پایگاه‌های نظامی، ساخت قلعهها، حفر خندق‌ها و… پرداختند که امروزه وجود صد‌ها اثر تاریخی از آن دوران بیانگر این مدعاست.

ترکیب دینی و جمعیتی

سوریه کشوری با گروه‌های نژادی و قومیت‌های گوناگون است. در این کشور به طور عمده عرب‌ها که حدود ۹۰٪ جمعیت کشور را تشکیل میدهند زندگی میکنند. کرد‌ها که ۱۰٪ باقیمانده جمعیت را تشکیل میدهند از تبار آریایی هستند و بیشتر در نواحی شمال شرقی و شمالی کشور زندگی میکنند. همچنین در این کشور اقلیت‌های کوچک زبانی آرامی (آشوری) و ارمنی نیز زندگی میکنند.

مسلمانان این کشور ۸۶ درصد جمعیت این کشور را تشکیل میدهند و مسیحیان که حدود ۵/۱۳ درصد جمعیت آن را بخود اختصاص میدهند اقلیت نسبآ چشمگیری در این کشور میباشند. حدود پنج هزار یهودی نیز در دمشق و اطراف آن زندگی میکنند.

جنگ ایران و عراق

در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، سوریه از جمله کشور‌هایی بود که با کاهش سطح روابط سیاسی خود با عراق به حمایت از جمهوری اسلامی ایران پرداخت.

حرم حضرت زینب (س)

همانطور که اشاره شد، حرم حضرت زینب کبری (س) که در شهر دمشق قرار دارد، یکی از زیارتگاه‌های مهم مسلمانان و نیز از مساجد بزرگ سوریه به شمار میرود. منطقه‌ای که در آن مزار حضرت زینب (س) قرار دارد، در گذشته به راویه و اکنون به زینبیه مشهور است. در حال حاضر این قریه به شهر متصل و در هفت کیلومتری شرق دمشق قدیم به طرف فرودگاه واقع است.

گلدسته‌های حرم مطهر به عنوان مرتفعترین و زیباترین مناره‌های کاملاً پوشیده شده از کاشی معرق در دوران معاصر در سطح جهان است که کاشی کاری آن توسط هنرمند اصفهانی مرحوم استاد علی پنجه پور به مدت حدوداً ۱۰ سال و به سبک اصفهان اجرا شد.

اقتصاد سوریه

کشاورزی یکی از پایه‌های اصلی اقتصاد سوریه محسوب میشود. بر اساس گزارش سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد ۴۶ درصد از مردم سوریه برای زندگی وابسته به کشاورزی هستند. از دیگر ستون‌های اقتصاد سوریه میتوان به نفت اشاره کرد. این کشور سالانه ۳۳۳ هزار بشکه به ارزش تقریبی ۳ میلیارد یورو استخراج و از طریق خط لوله به حمص ارسال میکند. از این مقدار ۱۸۹ هزار بشکه پالایش و مابقی از طریق بنادر سوریه در دریای مدیترانه صادر میشود.

جنگ داخلی

در سال ۲۰۱۱ و با بالا گرفتن اعتراضات مردمی در جهان عرب (بهار عربی)، تظاهرات‌هایی نیز در شهر‌های مختلف سوریه نظیر حمات، جبله، دمشق، لاذقیه، درعا و حمص به وقوع پیوست. تظاهرات‌های پراکند‌های در شهر‌های دیگر سوریه نیز به وقوع پیوست که در سه شهر حمص، درعا و حماه شدیدتر بود.

این اعتراضات که مدیریت آن توسط برخی قدرت‌های منطقه‌ای نظیر عربستان سعودی و اسرائیل در دست گرفته شد، آرام آرام به سمت جنگ داخلی رفت و سوریه را حداقل برای ۵ سال با یک جننگ تمام عیار داخلی رو به رو کرد؛ جنگی در یک سوی آن سوریه و متحدان منطقه‌ای اش از جمله جمهوری اسلامی ایران قرار گرفتند و در سوی دیگر آن گروه‌های تروریستی نظیر داعش و متحدان منطقه و فرامنطقه‌ای آن‌ها حضور داشتند.